23 Nisan 2022 tarihinde gerçekleştirilen Ankara Dişhekimleri Odası 19. Olağan Genel Kurulunda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politika Belgesi kabul edildi.
TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ TUTUM BELGESİ
Bilindiği gibi cinsiyet eşitsizliği, kadınların toplumsal yaşamın içinde yer alması önünde ciddi bir engel ve kadına yönelik şiddetin temel sebeplerinden biridir.
Dil, din, ırk, siyasi görüş ve cinsiyet ayrımcılığı yapmayacaklarına dair ant içerek göreve başlayan dişhekimleri, ortaya çıktığı her yerde ayrımcılığa karşıdırlar.
Bu belge ile Ankara Dişhekimleri Odası'nın tüm etkinlik ve uygulamalarında toplumsal cinsiyet eşitliğinin güvence altına alınması amacıyla, Oda yöneticilerinin, Oda organlarında görev alan dişhekimlerinin, idari personelin ve çalışanların uyması gereken ilkeler ve alması gereken önlemler düzenlenir, Ankara Dişhekimleri Odası'nda farklı cinsiyet, yaş, engellilik durumunda olan ve farklı görüşlere sahip kişilerin birlikte uyum içerisinde çalışması hedeflenir.
Mesleğin tüm alanlarında toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı anlayışı hayata geçirmeyi ve buna ilişkin faaliyetler yürütmeyi taahhüt eden bu belge, kadının sosyal statüsünün yükselmesi yönünde gösterilen uluslararası çabaların bir sonucu olarak 1979 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen ve Türkiye’nin 1985 yılında taraf olduğu CEDAW (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women) olarak bilinen “Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi”ne, Türkiye’nin 2011 yılında taraf olduğu “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen “Kadına Karşı Şiddetin ve Aile içi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”ne, Tıbbi Deontoloji Tüzüğü'ne ve TDB Dişhekimliği Meslek Etiği Kurallarına dayanılarak hazırlanmıştır.
Bu belgede, “Toplumsal Cinsiyet” İstanbul Sözleşmesi’nin 3. maddesinde yer alan biçimiyle,
“toplumsal olarak inşa edilen ve belli bir toplum tarafından erkekler ve kadınlar için uygun görülen roller, davranışlar, eylemler ve nitelikler” olarak tanımlanmaktadır. Avrupa Konseyi Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Stratejisi 2014-2017 belgesine göre, “Toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın ve erkeğin kamusal ve özel hayatın bütün alanlarında eşit ölçüde görünürlüğünü, güçlendirilmesini, sorumluluk almasını ve katılımını ifade etmektedir”.
Tanımlar
a) Toplumsal Cinsiyet: Toplumsal cinsiyet, cinsiyet temelli rolleri, sorumlulukları ve kimlikleri belirleyen biyolojik cinsiyetimize dayalı bir sosyal yapıdır. Bu, ataerkil ideolojilerin, kültürel uygulamaların ve eşitsizlikleri doğuran üretim ilişkilerinin ürünüdür. Toplumsal ilişkilerle öğretilen ve zaman içinde, aynı kültürde ve kültürler arasında değişiklik gösterebilen toplumsal tavırlarla belirlenen bir cinsiyetlendirme biçimidir.
b) Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Bireyin hak ve özgürlüklerde, fırsatları kullanmada, kaynaklardan ve hizmetlerden faydalanmada cinsiyeti nedeniyle ayrımcılığa uğramamasıdır.
Bireyin cinsiyetine bakılmaksızın eşit hak ve fırsatlara ulaşmasıdır. İnsan haklarına ek olarak bilgiye, kaynaklara, hizmetlere ve eğitimlere eşit erişimini ifade eder.
c) Cinsel Taciz: Rızaya dayalı olmayan, kişiyle vücut teması bulunarak ya da bulunmadan yapılan ve cinsel içerikli söz, tavır ve diğer davranış biçimleridir. Olayın gerçekleştiği ortamdan bağımsız olarak ısrarla tekrarlanan eylemler ya da bir tek eylem cinsel taciz olarak değerlendirilebilir. Cinsel taciz farklı veya aynı cinsiyet arasında gerçekleşebilir.
d) Ayrımcılık: Bir kişiye toplumsal cinsiyet temelli keyfi ya da haksız bir davranışta bulunulması ve bu suretle kişinin mağdur edilmesidir. Toplumsal cinsiyet kimliği nedeniyle bir kişi ya da gruba, aynı ya da benzer konumda olduğu diğer kişilere göre keyfi olarak eşit davranmamak ya da onu/onları mağdur etmektir.
Bu belge ile Ankara Dişhekimleri Odası, yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde;
* Oda üyelerinin toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalığının ve bilinç düzeyinin artması için çaba göstermeye, ayrımcılık ve tacizle ilgili şikâyetler söz konusu olduğunda etkin bir soruşturma ve yaptırım mekanizması işletmeye hazır olduğunu belirtir.
* Toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki duyarlılık ve farkındalığı arttırmak, olumsuz uygulama ve yaklaşımları dönüştürmek için Oda yöneticilerine, Oda organlarında görev alanlara, üyelere ve Oda çalışanlarına yönelik eğitim, seminer, konferans, toplantı ve çalıştayların düzenlenmesini, duyurular ile meslek mensuplarının ve toplumun bilgilendirilmesini amaçlar.
* Dişhekimlerinin klinik uygulamalarında, bilimsel araştırma, toplantı ve yayın süreçlerinde toplumsal cinsiyet eşitliğine aykırı söz ve ifadeler kullanmaması, tutum ve davranışlar göstermemesi yönünde gerekli önlemleri alır; toplumsal cinsiyet eşitliğini ihlal eden söz, tutum, davranış ve mobbinge ilişkin iddiaların Odaları Disiplin Kurullarınca incelenmesini sağlar.
* Kadın dişhekimlerinin çalışma koşullarını görünür kılmak ve değerlendirmek amacıyla çalışmalar yapar, özel ve toplumsal yaşamlarının dengesini kurabilmelerini destekleyici olanaklar hazırlanması için katkı sunar.
* Ankara Dişhekimleri Odası, kadının cinsiyetine bağlı olarak seçim ve görevlendirmelerde ayrımcılığa uğramasını kabul etmez, cinsel taciz ve cinsel saldırının önlenmesini ve ortadan kaldırılmasını benimser, bireysel veya kurumsal olarak kesinlikle tolerans göstermez.
* Oda organları ve çalışanları ile birlikte, tüm bireyler için eşitlik, kapsayıcılık, insan onuruna saygı, adil davranma gibi evrensel değerleri benimser ve uygulamada bu ilkelere sadık kalır. Bu çerçevede, farklılıklara saygı gösterir ve her türlü ayrımcılığa karşı çıkar.
* Ankara Dişhekimleri Odası Yönetim Kurulu bu çalışmaları yürütür, diğer kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları ile yapılacak toplumsal cinsiyet eşitliği konulu projelerde yer alır.